Software • Hardware • Development
Access Point
Een Access Point (AP) is een apparaat dat radiosignalen met netwerkverkeer opvangt en deze verder verstuurt over een vaste lijn. Het geeft iemand met een draadloze netwerkkaart dus toegang tot een vast netwerk, zoals het internet. Access Points worden vaak in één apparaat gecombineerd met routers of switches: dit zijn de wireless routers die tegenwoordig erg populair zijn.
Naar bovenActiveX
ActiveX is een verzamelnaam voor een aantal onderdelen, waaronder het bekijken van PDF-bestanden in uw browser, zonder ze apart te hoeven downloaden. Onder Active X vallen bijvoorbeeld ActiveX-controls, maar ook Active Scripting en de Java Virtual Machine, de Java “vertaler” waarvan Internet Explorer gebruik maakt.
Adware
Adware is een naam voor kleine programma's die (soms zonder dat u het merkt) op uw computer worden geïnstalleerd. Adware zit vaak bij gratis software. Adware kan pop-up advertenties in beeld laten zien, maar wordt ook gebruikt om na te gaan waar u zoal in geïnteresseerd bent op het internet. Alle pagina's die u bezoekt, houdt het adware-programma bij. Deze informatie kan vervolgens periodiek worden opgestuurd naar een leverancier die deze informatie vervolgens weer gebruikt om u gerichte reclame te sturen. Zie ook Spyware.
Afluisteren (sniffing)
Het onderscheppen en lezen van informatie, zoals bijvoorbeeld e-mailberichten of gebruikersnamen en wachtwoorden. Afluisteren wordt ook wel ‘sniffing’ genoemd. Met de opkomst van draadloos internetten en zaken zoals Bluetooth is het gemakkelijker geworden om te kunnen afluisteren omdat fysieke toegang tot het netwerk niet meer nodig is. Om afluisteren te voorkomen, kan versleuteling (encryptie) worden gebruikt.
Animated gif
Een klein bewegend plaatje (eigenlijk een zichzelf tegensprekende term, maar goed). Het bestand van een animated gif bestaat uit een aantal gif plaatjes die achtereenvolgend laten zien worden. Met het programma Gif Construction Set kan men animated gifs maken, of indivduele plaatjes uit een animated gif halen.
Anti-virusprogramma
Een anti-virusprogramma controleert of uw computer besmet is met een virus. Daarnaast controleert een anti-virusprogramma ook of een virus is verborgen in een bestand dat u heeft gedownload of een e-mailbericht dat u heeft ontvangen. Het anti-virusprogramma kan op diskettes en harde schijven zoeken naar virussen, maar ook herstellend optreden door het virus te verwijderen.
Anonymous FTP
Het ophalen van bestanden met een FTP programma van een publiek toegankelijke FTP server. Wanneer men contact legt met een publiek toegankelijke server, gebruikt men als gebruikersnaam "anonymous" en als wachtwoord uw email adres.
Backbone
Een belangrijke en grote verbinding binnen een netwerk. Het is niet echt mogelijk om aan te geven hoeveel bandbreedte een verbinding moet hebben om een backbone te mogen heten. Een backbone is relatief tot het netwerk waar het in ligt.
Backdoor (achterdeur)
Een backdoor wordt door hackers gebruikt voor een aantal zaken. Oorspronkelijk was een backdoor letterlijk een achterdeur in een computerprogramma, met opzet door de programmeur gemaakt. Door zo'n achterdeur kan een programmeur altijd in de door hem ontwikkelde programmatuur komen, ook als deze op andere computers geïnstalleerd is. De term backdoor wordt nu ook gebruikt voor een programma dat buiten medeweten van een computergebruiker op zijn of haar computer geïnstalleerd wordt, waarna aanvallers van buitenaf later toegang hebben tot de computer.
Back-up
Een back-up is een ander woord voor een reservekopie van een of meerdere bestanden dat bewaard wordt op bijvoorbeeld een diskette of CD. Met een back-up voorkomt u dat u uw gegevens verliest wanneer het oorspronkelijke bestand is beschadigd of per ongeluk verwijderd.
Bandwidth(bandbreedte)
Het maximaal aantal bits per seconde dat een verbinding kan verwerken. Door de onstuimige groei van Internet is er altijd behoefte aan meer. Het is goed bestanden klein te houden zodat de Internet gebruiker niet te lang hoeft te wachten op de web pagina's.
Bestands- en printerdeling (file and printer sharing)
Bestands- en printerdeling is een optie in Windows die het mogelijk maakt om mappen, bestanden en printers over een netwerk beschikbaar te maken aan andere gebruikers.
Besturingssysteem
Zie Operating system.
Bit(binary digit)
De kleinste hoeveelheid informatie, een positie die of een 1 of een 0 aan kan nemen.
Bluetooth
Een techniek waarmee apparaten, zoals bijvoorbeeld mobiele telefoons, draadloos kunnen communiceren met andere apparaten. Met behulp van Bluetooth is het op dit moment slechts mogelijk om over een beperkte afstand draadloos te communiceren.
Bootsector
Diskettes en harde schijven bevatten een bootsector. Dit gedeelte van de schijf wordt als eerst ingelezen door de computer wanneer deze opstart. In dit gedeelte van de schijf zorgen speciale programmaatjes ervoor dat een besturingssysteem kan opstarten.
Bootvirus
Een virus dat zich op de harde schijf nestelt in het deel dat nodig is bij het opstarten van de computer, de bootsector. Het gevolg is dat telkens bij het opstarten van de computer, het virus geactiveerd wordt en eventueel schade kan aanrichten.
Bot
Het woord ‘bot’ komt van robot. Een bot is een programma dat zelfstandig 'geautomatiseerd werk' kan uitvoeren. Een bot kan heel onschuldig zijn, zoals zoekmachines bots gebruiken om websites in kaart te brengen. Maar een bot wordt echter ook gebruikt om andere, meer kwaadaardige handelingen te kunnen uitvoeren op computers. Zo kan een bot uw creditcard- of bankgegevens onderscheppen of een backdoor openen op uw computer.
Botnet
Als uw computer is geïnfecteerd met een bot, maakt deze vaak onderdeel uit van een grootschalig en wereldwijd botnetwerk. Dit netwerk noemt men ook wel een botnet. Een persoon kan een botnet vanuit een centraal punt op het internet besturen. De besturing vindt meestal plaats via IRC (Internet Relay Chat).
Broncode (source code)
Programma’s en besturingssystemen zijn oorspronkelijk in een programmeertaal geschreven die voor mensen leesbaar en begrijpelijk is. Dit wordt de broncode of ‘source code’ genoemd. Computers kunnen deze broncode alleen maar gebruiken wanneer de broncode is vertaald naar een taal die begrijpelijk is voor een computer. Deze taal wordt ook wel machinetaal genoemd.
Browser
Een browser is een programma waarmee pagina's (websites) op internet bekeken kunnen worden. De browser zet HTML-pagina's om in leesbare tekst. Er zijn verschillende browsers, zoals Mozilla Firefox, Opera, Safari en Microsoft Internet Explorer.
Browser hijacking
Browser hijacking geschiedt door programma's en scripts die instellingen van uw browser aanpassen, zoals homepage, standaardzoekpagina of favorieten. Vaak met als doel u door te verwijzen naar sex- en goksites, of geld te verdienen door het vertonen van advertenties in popups.
Bug
Bugs zijn fouten in softwareprogramma's. Veel programma's bevatten fouten. Dit komt mede doordat een programmeur geen rekening kan houden met alle mogelijke combinaties die een gebruiker kan kiezen in het programma. Als een programmeur bijvoorbeeld een rekenprogramma maakt waarbij iemand in plaatst van getallen letters invoert, kan het zijn dat het rekenprogramma stopt met functioneren. Dit soort fouten heten bugs. Zo'n bug wordt vaak met behulp van een update of hotfix door de programmeur weer opgelost. Hij zorgt er dan bijvoorbeeld voor dat het invoeren van letters niet meer mogelijk is.
Buffer-overflow
Een buffer-overflow is een fout in een programma of besturingssysteem die mogelijk door een kwaadwillende persoon kan worden misbruikt. Buffer-overflows worden vaak gebruikt om toegang te krijgen tot een computer, zonder dat de eigenaar van de computer daar iets van merkt. Ook wordt een buffer-overflow gebruikt om een programma op een computer of de computer zelf vast te laten lopen.
Byte
Een groepje van (meestal) acht bits, vaak vertegenwoordigt één byte één karakter. Vaak wordt er gesproken in termen van kilobytes, 1024 bytes en megabytes, een miljoen bytes.
Cache
Cache heeft verschillende betekenissen, een algemene omschrijving is "een extra stuk geheugen". De Netscape cache is een een directory waarin een deel van de bestanden die opgehaald zijn tijdens het browsen in opgeslagen zijn. Soms grijpt Netscape terug op de cache maakt daardoor het browsen sneller. Netscape Cache Explorer van Matthias Wolf kan de Netscape cache analyseren en herstellen, waardoor men in beperkte mate offline kan browsen. Disk cacheing houd in dat een computer zoveel geheugen nodig heeft dat het RAM geheugen vol is en data tijdelijk op de harde schijf wegschrijft, een zijsprong die vaak een oplossing biedt, maar wel veel snelheid kost. Moederborden hebben ook cache geheugen, dit is zeer snel geheugen dat tussen de RAM en de CPU zit. Door de cache te gebruiken wint men weer aan snelheid.
Chatprogramma
Chatprogramma is een populaire benaming voor een programma waarmee direct met andere computergebruikers gecommuniceerd kan worden. Bekende voorbeelden zijn: MSN Messenger, ICQ en IRC.
Checksum
Een checksum (ook wel hash genoemd) is een controlereeks die gebruikt kan worden om te controleren of een bestand of bericht is gewijzigd. Een heel simpel voorbeeld van een checksum is het volgende: stel u verstuurt een e-mail aan een kennis en wilt er zeker van zijn dat niemand uw e-mail onderweg aanpast. U zou dan het aantal woorden, het aantal klinkers en medeklinkers in de e-mail kunnen tellen, en deze drie getallen onderaan de e-mail kunnen vermelden. Als iemand onderweg woorden verwijdert of toevoegt dan is dat te achterhalen. De grote zwakte van deze checksum is natuurlijk dat het niet zo heel ingewikkeld is om een andere bericht te maken met precies evenveel woorden, klinkers en medeklinkers. In vakjargon heet dit een "collision".
Goede en betrouwbare methodes om checksums te maken moeten dus in ieder geval zo in elkaar zitten dat het in de praktijk onmogelijk is om collisions te maken. Het moet dus praktisch onmogelijk zijn om aan de hand van een bestaande checksum een bestand of bericht te kunnen maken dat dezelfde checksum heeft. Als dit wel mogelijk zou zijn, dan kon iemand op gemakkelijke manier een bericht of bestand aanpassen of vervangen zonder dat dit door controle van de checksum aan het licht zou komen.
Checksums worden op verschillende manieren gebruikt: vroeger werden simpele checksums veelal gebruikt om te controleren of blokken gegevens over een modemlijn waren verzonden zonder dat deze door ruis verminkt waren. Checksums worden tegenwoordig veel gebruikt om documenten of berichten digitaal te ondertekenen. Ook kunnen checksums gebruikt worden voor de controle van de integriteit van bestanden op een computersysteem.
Client-Server
Client-server is een benaming voor een structuur achter een computernetwerk waarbij diverse clients communiceren met één of enkele servers. Een typisch voorbeeld van een dergelijke structuur is te vinden bij het controleren van email. Een computer die controleert of er nieuwe email is, legt verbinding met een (centrale) server waar deze staat opgeslagen. Een alternatieve structuur waarbij er niet één centrale server is, wordt peer-to-peer genoemd.
Configuratie
Een verzameling van instellingen van een programma of een besturingssysteem. Configuratie heeft ook betrekking op de samengestelde hardware.
Cookie
Een cookie is een klein bestandje dat door een website op de harde schijf van een bezoeker aangemaakt kan worden. Dit bestandje kan op een later moment door dezelfde website ook weer uitgelezen worden. Cookies worden vaak gebruikt ter identificatie van bezoekers van websites. Ze bevatten informatie als datum en tijd van bezoek, alsmede namen van bezochte pagina’s. Op de website van de Waarschuwingsdienst wordt een cookie gebruikt met als enige doel om bij te houden of de bezoeker de algemene voorwaarden al heeft gelezen.
Cracker
Term gebruikt voor mensen die de beveiliging van software proberen te kraken. Met een geslaagde crack wil iemand aantonen dat computerprogramma's nog lang niet veilig zijn. In tegenstelling tot hackers hebben crackers vaak criminele bedoelingen
Crash
Het vastlopen van een computer of een computerprogramma noemt men een crash. Dikwijls kan het vastgelopen computerprogramma niet meer worden afgesloten en moet de computer worden uit- en aangezet. Vaak is het een combinatie van software, hardware en gebruiker die de computer laat vastlopen.
Database
Een database is de naam voor een bestand of verzameling bestanden waarin gegevens gestructureerd zijn vastgelegd. Door de structuur is het gemakkelijk om gegevens te vinden of statistieken en overzichten te maken. Een bekend voorbeeld van het gebruik van een database is bijvoorbeeld het bijhouden van een CD-collectie in Microsoft Access.
Decryptie
Bestandsgegevens terugzetten die door middel van een speciale code beveiligd zijn, zodat die gegevens gelezen kunnen worden. Zie encryptie.
Defacing
Een aanvaller die zich toegang heeft weten te verschaffen tot een webserver kan de bestaande webpagina's daar vervangen door willekeurige andere. Anders gezegd: een website 'verliest gezicht'.
Denial of Service (DoS)
DoS houdt in dat een computer continu 'aangevallen' wordt door bijvoorbeeld e-mail of bepaald netwerkverkeer. Het gevolg is dat de computer vastloopt of geen diensten meer kan leveren aan gebruikers. Zo'n aanval kan ook door een groot aantal andere computers tegelijk gebeuren. Dat heet Distributed Denial of Service (DDoS).
DHCP
DHCP = Dynamic Host Configuration Protocol. Via deze techniek is het mogelijk om een IP-adres aan een computer toe te wijzen op het moment dat de computer zich op een netwerk meldt. Dit kan handig zijn bij netwerken waarbij er meer computers zijn dan dat er beschikbare IP-adressen zijn. Het wordt normaliter niet gebruikt in combinatie met inbelverbindingen.
Download
Het binnenhalen van een bestand van een andere computer naar uw eigen computer noemt men downloaden. Het bestand kan een computerprogramma, tekst, beeld, video of geluid zijn.
Encryptie (versleuteling)
Door informatie te versleutelen, kan voorkomen worden dat die informatie door onbevoegden gebruikt wordt. Dit is belangrijk bij gevoelige informatie zoals gebruikersnamen en wachtwoorden maar kan ook bij e-mails essentieel zijn. In de praktijk wordt bij versleuteling vooral gebruik gemaakt van de public key encryption methode.
Exploit
Met behulp van een exploit kan een kwaadwillend persoon misbruik maken van een kwetsbaarheid in programma’s of besturingssysteem. Een exploit is een klein programma waarmee iemand via een kwetsbaarheid bijvoorbeeld toegang kan krijgen tot uw computer. Exploits voor bekende kwetsbaarheden zijn soms ook makkelijk te vinden op het internet.
File-sharing
File-sharing is de benaming voor het delen van bestanden, over het algemeen in de context van peer-to-peer programma’s. De term file-sharing wordt meestal gebruikt in combinatie met het delen van bestanden via internet. Een andere vertaling is bestands- en printerdeling en gaat over het delen van bestanden via lokale netwerken.
File transfer
Kopiëren van bestanden via het netwerk.
Firewall
Een apparaat of programma dat, mits van voldoende kwaliteit en goed geconfigureerd, bescherming biedt tegen een aantal gevaren op internet. Een firewall zal alle netwerkverkeer bekijken, en op basis van vooraf ingestelde regels bepalen of het verkeer toegestaan is of niet.
Firmware
Firmware is de benaming voor software die standaard geinstalleerd is op en meegeleverd wordt met bepaalde apparaten. De firmware is nodig om het apparaat te laten functioneren. In moderne TV's zit bijvoorbeeld firmware. Dat is de software die ervoor zorgt dat de TV werkt en die bijvoorbeeld de menu's verzorgt. Telefoons, routers en moderne auto's bevatten ook firmware.
Formatteren
Formatteren is het verwijderen van gegevens van bijvoorbeeld een harde schijf of diskette, en deze daarna klaarmaken voor nieuw gebruik.
Freeware
Gratis te gebruiken software. Soms gaat deze software gepaard met adware of spyware.
FTP
FTP = File Transfer Protocol. FTP wordt op het internet gebruikt voor het verspreiden van bestanden. Een internetgebruiker, heeft vaak een programma op zijn of haar PC geïnstalleerd dat verbinding kan maken met zogenaamde FTP-servers. Met behulp van zo’n FTP-programma kunnen bestanden worden geplaatst of gelezen van een FTP-server.
Gedeelde map
Een gedeelde map is een map met bestanden die niet alleen op een bepaalde computer, maar ook via een netwerk te bekijken is. In bedrijven worden op servers vaak mappen gedeeld waarop gezamenlijke bestanden staan.
Hacker
In positieve zin is een hacker een persoon die zwakke plekken op computersystemen of software aantoont, zonder er verder misbruik van te maken. In de volksmond zijn hackers mensen die op systemen proberen in te breken. Dit zijn eigenlijk 'crackers'.
Hardware
Alle tastbare onderdelen van de computer, bijvoorbeeld: toetsenbord, kabels, harde schijf, maar ook alle andere ICT-gerelateerde apparaten zoals routers en hubs.
Hoax
Een hoax is een verzonnen probleem waarover meestal per e-mail berichten worden verspreid. Denk bijvoorbeeld aan meldingen over niet bestaande virussen of niet op waarheid berustende mededelingen. Bijna altijd wordt gevraagd om het e-mailbericht naar zoveel mogelijk mensen door te sturen (vergelijkbaar met een kettingbrief) waardoor het gewenste doel wordt bereikt, namelijk het overbelasten of platleggen van (mail)servers. Er zal dus geen schade ontstaan door virussen, maar dergelijke valse meldingen kunnen wel degelijk voor overlast zorgen. Bovendien kunnen ze ertoe leiden dat echt belangrijke meldingen niet serieus genomen worden.
Hotfix
Fouten in programma's worden meestal in een volgende versie verholpen. Soms zijn de gevolgen van een fout zo ernstig, dat niet gewacht kan worden op het uitbrengen van een nieuwe versie. Er wordt dan een vervangend programma-onderdeel uitgebracht dat alleen de fout herstelt. Dit vervangende programma-onderdeel noemt men een hotfix.
Hotspot
Een publieke locatie (hotel, tankstation, etc.) waar, al dan niet tegen betaling, draadloos toegang tot het internet verkregen kan worden.
HTML
HTML = HyperText Markup Language, en is een verzameling codes die gebruikt wordt om de opmaak van een tekst te beschrijven. HTML wordt voornamelijk gebruikt voor de opmaak van webpagina's, waarbij het de browser (bijvoorbeeld Netscape of Opera) is die de opmaakcodes omzet in de uiteindelijke opmaak, zoals dikgedrukte of schuingedrukte tekst.
Hub
Een apparaat dat het mogelijk maakt om meerdere PC’s aan elkaar te koppelen binnen een netwerk.
Image
Met een image wordt over het algemeen een kopie van een originele bron bedoeld. Een voorbeeld is een image van een harde schijf. Dit is een volledige kopie van de harde schijf van uw computer in de vorm van een softwarebestand. Deze kopie wordt vaak weer op een DVD- of CD-ROM geplaatst en gebruikt als back-up.
IMAP
IMAP = Internet Mail Access Protocol. Een protocol voor het lezen van e-mail vergelijkbaar met POP3. Met IMAP kunt u echter meer, zoals bijvoorbeeld het op trefwoord doorzoeken van berichten terwijl deze nog op de mailserver bij uw provider staan. Bij IMAP wordt de post tijdens het lezen bewaard op plaats waar de mail binnenkomt (de mailserver) in plaats van dat alle nieuwe mail wordt opgehaald door uw PC zoals bij het POP3-protocol.
IP
IP = Internet Protocol. IP is de basis van de techniek die ervoor zorgt dat computers via het internet met elkaar kunnen communiceren. IP wordt in combinatie met TCP of UDP gebruikt.
IP-adres
IP-adres = Internet Protocol-adres. Elke computer die is verbonden met het internet heeft een uniek IP-adres. Een IP-adres is vergelijkbaar met de combinatie adres en postcode. Het adres en postcode is een unieke combinatie die gebruikt wordt om bijvoorbeeld post te ontvangen. U gebruikt ook het adres en postcode als afzender op brieven die u naar anderen stuurt, zodat de ontvanger weet van wie de brief afkomstig is. Het IP-adres van een computer wordt gebruikt voor communicatie met andere computers. Wanneer u vanaf uw thuiscomputer via een browser uw favoriete webpagina wilt bezoeken, maakt u gebruik van het IP-adres van de thuiscomputer. Meer informatie over IP-adressen kunt u hier vinden.
IRC
IRC = Internet Relay Chat, de elektronische babbelbox van het internet. Een toepassing waarmee u direct kunt communiceren met andere gebruikers op het internet. Door in te loggen op een IRC-server kunt u met meerdere mensen tegelijk, of met één netgebruiker apart, communiceren door getypte boodschappen uit te wisselen. IRC bestaat uit zogenoemde kanalen die ieder hun eigen onderwerp hebben zodat gerichte gesprekken en/of discussies kunnen plaatsvinden.
IRC-Bot
Zie ook Botnets. Een IRC-bot is een programma geschreven om een PC automatisch te laten verbinden naar een IRC-server. Zo’n programma kan na verbinding met een IRC-server worden aangestuurd door de IRC-server voor het uitvoeren van bepaalde handelingen. Als intentie zijn IRC-bots goed bedoeld maar tegenwoordig wordt IRC-bot software vaak geïnstalleerd als onderdeel van een worm om zo een aanvaller volledige toegang te geven tot een besmet systeem via een IRC-netwerk.
Junkmail
Zie spam.
Kraken (inbreken)
Kraken is het ongeoorloofd inbreken in computers. Het is vooral een veelgebruikte methode voor het raden van wachtwoorden.
Keylogger
Een keylogger is een programma dat bijhoudt welke toetsen een gebruiker aanslaat. Deze gegevens kunnen vervolgens via het internet of per e-mail onopgemerkt verstuurd worden naar een kwaadwillende. Keyloggers zijn een van de verschijningsvormen van spyware
Kwetsbaarheid (vulnerability)
Een kwetsbaarheid is een zwakke plek in software of hardware, over het algemeen veroorzaakt door een programmeerfout. Een kwetsbaarheid kan misbruikt worden door een kwaadwillend persoon om de software te laten crashen of om de acties uit te laten voeren zoals het verwijderen van bestanden of toegang verlenen tot een computer.
Man-in-the-middle aanval
Een aanval waarbij de aanvaller zich tussen een klant en een dienst bevindt. Hierbij doet hij zich richting de klant voor als de dienst en andersom. De dienst kan hier bijvoorbeeld een internetwinkel zijn. Als tussenpersoon kan de aanvaller nu uitgewisselde gegevens afluisteren en/of manipuleren.
Malware
Samentrekking van malicious (Engels voor kwaadaardig) en software. Verzamelnaam voor slechte software zoals: virussen, wormen, Trojaanse paarden, keyloggers, spyware, adware, bots, browserhijackers en dialers.
Massa-mailer
Een massa-mailer is de benaming voor een virus dat zich verspreidt door zichzelf naar een groot aantal e-mailadressen tegelijk te versturen. Meestal worden de e-mailadressen op de geïnfecteerde computer verzameld uit bijvoorbeeld het Windows-adresboek of uit bestanden die op de computer aanwezig zijn.
MIME
MIME = Multipurpose Internet Mail Extensions. Oorspronkelijk kon in e-mail alleen tekst worden verstuurd, en dus geen plaatjes of programma's. Met behulp van MIME wordt een standaardmanier gedefinieerd om bestanden die niet uit tekst bestaan om te zetten in tekst zodat ze verstuurd kunnen worden, en bij de ontvanger weer correct terug omgezet worden in het oorspronkelijke bestand.
Online
Wanneer een gebruiker verbinding heeft met een andere computer of met het internet. Door middel van een telefoonlijn met modem of een ADSL-modem kunt u via een internet service provider (zie provider) verbinding maken met het internet.
Operating system (besturingssysteem)
Basisprogramma van elke computer, waardoor de computer werkt. De bekendste zijn basisprogramma’s zijn Microsoft MS-DOS, WINDOWS 95/98/NT/2000/XP, UNIX, Linux (bijv. RedHat, Suse, Mandrake) en Apple MacOS/X.
Partitie
Een partitie is een logisch gedeelte van een harde schijf. Oudere bestandssystemen en besturingssystemen konden slechts een beperkte hoeveelheid geheugen aanspreken. FAT16 is bijvoorbeeld beperkt tot 2Gb. Om toch gebruik te kunnen maken van harde schijven die groter waren dan de limieten, werden ze onderverdeeld in logische delen. Deze delen worden partities genoemd.
Password
Wachtwoord om toegang te krijgen tot een bepaalde computer, netwerk of website.
Patch
Letterlijk: lapmiddel of pleister. Deze term wordt gebruikt voor reparatiesoftware, wijzigingen die direct in een programma worden doorgevoerd om het desbetreffende programma te repareren of te verbeteren. Een andere naam is 'hot fix' of - gebundeld - een 'service pack' of 'update'.
Peer-to-peer of P2P
Peer-to-peer is een structuur achter een computernetwerk waarbij elke computer een gelijke rol aanneemt: er is geen sprake van één centrale server. Wordt ook wel afgekort met P2P. De computers kunnen rechtstreeks met elkaar communiceren en informatie uitwisselen. Vaak worden peer-to-peer netwerken gebruikt voor het delen van bestanden met anderen. Bekende voorbeelden van programma’s die gebruik maken van een dergelijke infrastructuur zijn Kazaa en BitTorrent.
Phishing
Phishing ("vissen"), is een verzamelnaam voor digitale activiteiten die tot doel hebben persoonlijke informatie aan mensen te ontfutselen. Deze persoonlijke informatie kan direct worden misbruikt voor het doen van bijvoorbeeld grote uitgaven (in het geval van creditcardnummers) of voor wat in het Engels "identity theft" wordt genoemd, het stelen van een identiteit. In dit geval zijn bijvoorbeeld gegevens als sofi-nummers, adressen en geboortedata nodig. Meer informatie kunt u hier vinden.
Platform
Verzamelnaam voor een besturingssysteem en bijbehorende apparatuur. Bijvoorbeeld: Windows-platform, UNIX-platform en Linux-platform.
Poort (Port)
Een poort is een gedefinieerd communicatiekanaal op een computer. Op het moment dat communicatie tussen twee computers plaatsvindt, zal aan beide kanten een programma aanstaan dat ingesteld is om een bepaalde poort te gebruiken. Elke toepassing op een computer gebruikt een specifiek communicatiekanaal om met een andere computer gegevens uit te kunnen wisselen die nodig zijn voor dat programma. Aan beide zijden van het communicatiekanaal "luistert" de computer op deze poorten of er iets is voor de toepassing. Standaard luistert uw computer naar alle poorten. Met een firewall kunt u de poorten van uw computer sluiten die u niet gebruikt.
Poort scan
Een scan van de poorten van een computer om zo snel een indruk te krijgen van welke diensten een computer allemaal gebruik maakt. Op basis daarvan kan een aanvaller snel bepalen naar welk soort kwetsbaarheden hij/zij moet zoeken en welke kwetsbaarheden uitgeprobeerd kunnen worden.
POP3
POP3 staat voor "post office protocol" en is een veel gebruikte methode om e-mail op te halen bij uw provider.
Privacy
In de Nederlandse Grondwet (artikel 10) is privacy omschreven als het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer. Privacy van informatie is de afwezigheid van informatie over onszelf bij anderen en bovendien het verbod aan anderen om zonder onze toestemming die informatie te verwerven. Privacy met betrekking tot elektronisch zakendoen, is dus het recht op informationele zelfbeschikking. Dit houdt niet alleen de afwezigheid van informatie over onszelf bij anderen in, maar ook het recht van ieder individu om zelf te bepalen welke informatie over zichzelf hij ter beschikking stelt en welke niet.
Programmacode
Een stuk tekst, geschreven in computertaal, die ervoor zorgt dat een computer een bepaalde actie gaat uitvoeren. Protocol Een protocol is een afspraak over de eigenschappen van informatie die tussen computers worden uitgewisseld. Zo maken alle internettoepassingen gebruik van de protocollen TCP en IP.
Provider
Letterlijk: verschaffer of verlener, ook wel Internet Service Provider of Access Provider. De provider biedt toegang tot internet en zorgt ook voor uw persoonlijke brievenbus, voor het verzenden en ontvangen van e-mail en het bewaren en versturen van uw post. Daardoor hoeft uw eigen computer niet de hele dag aan te staan.
Public key encryptie methode
Bij public key encryptie (versleuteling) wordt gebruik gemaakt van een key pair (sleutelpaar). Een key pair bestaat uit een public key en een private key. De public key mag iedereen hebben en wordt gebruikt om een tekst te versleutelen. De private key is geheim en alleen in het bezit van de eigenaar van het key pair. Een tekst die versleuteld is met een public key kan alleen met de bijbehorende private key weer leesbaar gemaakt worden.
Register
Het register is een onmisbaar onderdeel van het Windows besturingssysteem. In het register staat belangrijke informatie opgeslagen over onder andere de programma's die geïnstalleerd zijn op een computer, de instellingen van de gebruikers, en de hardware die in de computer zit en op de computer is aangesloten.
Reply
Antwoord op een e-mailbericht. In een reply wordt vaak de tekst van het oorspronkelijke bericht ingesloten.
Rootkit
Een rootkit is een verzamelnaam voor een aantal programma's die gebruikt worden om illegaal toegang te krijgen tot een computer en daar beheerdersrechten (root rechten) te verkrijgen. De programma's kunnen onder andere worden gebruikt om een backdoor te installeren of andere computers aan te vallen. Een rootkit wijzigt de software op de aangevallen computer zodanig dat detectie moeilijk is.
Router
Een schakelapparaat op de knooppunten in een netwerk zoals het internet. Een router zorgt voor de verzending van gegevens naar de juiste bestemming.
Routering
Bepaling welke route de pakketjes via de knooppunten van het internet moeten nemen. Dit wordt gedaan door een router.
Scam
De term "scam" wordt vrij losjes gebruikt voor allerlei soorten frauduleuze handelingen die erop gericht zijn om geld van mensen afhandig te maken.
Script
Een script is een verzameling opdrachten voor een programma. Scripts zijn geschreven in programmeertalen die over het algemeen relatief gemakkelijk te lezen zijn. Met behulp van scripts is het mogelijk om snel en makkelijk simpele programma's in elkaar te zetten of simpele acties uit te voeren. Scripts worden ook vaak in webpagina's gebruikt.
Script kiddies
Dit zijn hackers/crackers die met een minimum aan kennis in staat zijn veel schade aan te richten door het gebruik van programma’s (scripts) waarmee andere computers kunnen worden bekeken en waarmee kwetsbaarheden kunnen worden misbruikt om toegang te krijgen op een computer.
Secure Sockets Layer (SSL)
Een methode om via internet gegevens veilig uit te wisselen tussen een website en uw browser. De gegevens, bijvoorbeeld creditcardgegevens, worden, middels een "public key" public key encryptiemethode versleuteld en gecodeerd, zodat niemand anders op internet ze kan zien of volgen. Zodra u op een website met SSL komt, waarschuwt uw browser daarvoor (tenzij u deze instelling hebt uitgezet), en wordt er een slotje of sleuteltje zichtbaar zolang de beveiliging werkt.
Server
Een computer die informatie levert (serveert). Wordt in relatie tot internet vaak gebruikt als omschrijving van de computer waarop websites staan (‘gehost’ worden). De term server wordt echter ook vaak als afkorting voor een webserver gebruikt, een computerprogramma. Dit kan nog wel eens verwarrend werken.
Shareware
Software die gedurende een proefperiode gratis gebruikt mag worden. Bij langer gebruik moet de gebruiker zich registreren, meestal door aan de auteur een bepaald bedrag over te maken.
SMTP
SMTP = Simple Mail Transfer Protocol: internetprotocol voor het verzenden en ontvangen van e-mail. Waar POP en IMAP het lezen van e-mail vanaf een mailserver regelen, regelt SMTP de verzending van e-mail over het internet.
Sniffing
Zie Afluisteren.
Software
Alle programma's die op een computer werken zoals de webbrowser, tekstverwerker en spelletjes zijn software, maar ook het besturingssysteem van uw computer. Standaard is er veel software geïnstalleerd op een computer, maar het is ook mogelijk om extra programma's (software) te installeren.
Source code
Computerprogramma in leesbare vorm. De source code (broncode) bevat de programma-instructies zoals ze zijn beschreven door de programmeur.
Spam
E-mail die in grote hoeveelheden en ongevraagd wordt verstuurd. De inhoud van het bericht is verschillend en loopt uiteen van reclame tot het verzoek voor een financiële bijdrage. Bij spam gaat het niet om de inhoud van het bericht, maar om het grote volume van e-mailberichten dat verzonden wordt.
Spamming
Spamming is het versturen van grote hoeveelheden van (ongewenste) e-mail berichten.
Spoofing
Je voordoen als een ander. Iemand kan het e-mailadres van een ander gebruiken als zogenaamd afzendadres, zodat de geadresseerde in verwarring raakt. Deze methode kan handig zijn voor de verspreiding van virussen, omdat de ontvanger zou kunnen denken dat de afzender betrouwbaar is. Spoofing gebeurt ook op netwerkniveau, veelal met het doel internetverkeer in de war te schoppen.
Spyware
Spyware is elke vorm van technologie die gemaakt is om informatie over personen of bedrijven te verzamelen zonder dat die personen of bedrijven daarvan op de hoogte zijn. Op het internet (waar dit ook wel spybot of tracking software wordt genoemd), gebruiken wij de term spyware voor software die op uw pc wordt geplaatst om vervolgens zonder dat u het weet informatie door te sturen naar adverteerders of andere geïnteresseerden.
Switch
Een switch is een apparaat dat wordt gebruikt om verschillende computers en randapparatuur met elkaar te verbinden binnen een netwerk. Een switch stuurt gegevens rechtstreeks van de ene poort naar de andere poort. Ethernet-switches zijn het bekendst. Een standaard Ethernet-switch zorgt ervoor dat de volledige bandbreedte tussen de poorten beschikbaar komt en loopt daarna de rest van de verbindingen door, waardoor deze allemaal de volledige bandbreedte krijgen toegewezen.
Naar boven-level domain
Domeinaanduiding van het hoogste niveau. Het gedeelte achter de laatste punt van een domeinnaam is het top-level domain. De top-level domains zijn wereldwijd geografisch en naar organisatie ingedeeld. Bijvoorbeeld: .com staat voor commerciële bedrijven, .gov voor overheidsinstellingen en .edu voor scholen en universiteiten. Over het algemeen volgen niet-Amerikaanse organisaties de geografische indeling, zoals .nl voor alle Nederlandse domeinen, ongeacht de aard van de organisatie.
Transmission Control Protocol / Internet Protocol (TCP/IP)
Verzamelnaam voor een aantal netwerkprotocollen waarop internetdiensten gebaseerd zijn. IP is het fundamentele protocol, waarvan TCP, en ook UDP (User Datagram Protocol) gebruik maken. TCP/IP wordt beschreven door open standaarden en is onafhankelijk van specifieke hardware.
Trojaans paard (Trojan horse)
Een programma dat vermomd is als een legaal, onschuldig programma, maar daarnaast ongewenste functies uitvoert. Die functies zijn bedoeld om bijvoorbeeld de maker of verspreider van het programma ongemerkt toegang te geven of om schade toe te brengen.
Uitloggen
Het afmelden van een (gebruiker op een) computer, oftewel de verbinding verbreken.
UMTS
Universal Mobile Telecommunication System: Nieuwe mogelijkheden van internet, internettoepassingen, video en televisie op het gebied van mobiele telefoons, ook wel derde generatie mobiele telefonie genoemd. Eigenlijk is UMTS niet meer dan een serie afspraken die moeten leiden tot mobiele communicatie met enorme snelheden.
Update
Leveranciers van programma’s en besturingssystemen brengen geregeld updates uit om beveiligingslekken in software te herstellen. Deze updates beschermen de gebruikers van die software tegen mogelijke misbruik van de beveiligingslekken.
Uploaden
Het verzenden van een bestand van uw computer naar andere computer noemt men uploaden. Het bestand kan een computerprogramma, tekst, beeld, video of geluid zijn. Uploaden is het tegenovergestelde van downloaden.
URL (Uniform Resource Locater)
Eenduidige plaatsaanduiding van een bestand, webpagina, programma, dienst of iets willekeurig anders op het internet, waarin naast de locatie ook het protocol vermeld is waarmee het bestand, de webpagina, het programma, de dienst of dat 'willekeurige anders' aangesproken kan worden. Vaak wordt de benaming URL gebruikt om het webadres aan te geven, bijvoorbeeld http://www.waarschuwingsdienst.nl/.
Variant
De term variant wordt gebruikt om een kleine afwijking in een virus aan te geven. Als een virus een variant is van een ander virus, dan zijn de twee virussen ín grote lijnen gelijk. De verschillen beperken zich meestal tot verschillen in teksten van e-mails.
Virtual Private Network (VPN)
Virtual Private Network is een veilige manier om een verbinding te maken met een netwerk of om twee netwerken aan elkaar te koppelen over een publiek netwerk zoals het internet.
Virus
Een virus is een klein programma bedoeld om al dan niet stiekem dingen te doen met een systeem waar de eigenaar niet om gevraagd heeft of die u niet wilt. Soms blijft het bij 'onschuldige'pop-up schermpjes, maar vaak zijn virussen erg gevaarlijk. De complete instellingen van een computer kunnen geruïneerd worden, of de computer kan misbruikt worden om bijvoorbeeld e-mail te sturen aan duizenden mensen of om privé-bestanden klakkeloos te verspreiden. Virussen zijn er in vele soorten en maten. De meest voorkomende virussen op dit moment richten zich op Windows-computers, maar er zijn ook virussen die andere systemen kunnen infecteren en beschadigen.
WAP
WAP = Wireless Application Protocol. Een techniek om mobiel te kunnen surfen op internet. Dat kan alleen met speciale WAP-telefoons. In een klein scherm kan niet alles van een gewone website zichtbaar gemaakt worden. Daarom worden er speciale WAP-sites ontworpen die men kan herkennen aan de eerste drie letters: MMM in plaats van WWW. De huidige GSM-netwerken vormen nog een belemmering vanwege de lage snelheid.
Wardriving
Het rondrijden met een voertuig, voorzien van een notebook (laptop) met draadloze netwerkkaart, om plaatsen (hotspots) te vinden waar gebruik gemaakt kan worden van een draadloos computernetwerk (WiFi).
Warez
Warez is de verzamelnaam voor gekraakte software die via websites op het internet aangeboden wordt. Soms wordt er een serienummer meegegeven. Het betreft software waarvan de copyright geschonden wordt en is dus illegaal.
Webbrowser
Zie browser.
Webserver
De webserver is een computerprogramma dat op verzoek van een bezoeker van een website de bijbehorende internetpagina's doorgeeft.
Website
Verzameling internetpagina's van een persoon, bedrijf of organisatie met een eigen 'thuis'pagina (homepage).
WEP
Een oude en bekende beveiligingsmethode voor draadloze netwerken is WEP (Wired Equivalent Privacy). WEP maakt gebruik van versleuteling. De gebruikte versleuteling bevat echter zwakheden, waardoor WEP tegenwoordig niet meer afdoende is als beveiliging. Een draadloos netwerk dat beveiligd is met WEP kan door iemand met kennis van zaken in een handomdraai worden gekraakt.
WiFi
Wireless Fidelity, een populaire vorm van draadloos netwerk. WiFi kent een groot bereik, namelijk tussen de 30 (binnen) en de 300 (buiten) meter. Een andere vorm van draadloos netwerk is Bluetooth.
%Windir%
%Windir% is een variabele die de installatiefolder van Microsoft Windows aangeeft. Standaard is dit C:\Windows of voor Windows NT C:\Winnt.
World Wide Web (WWW)
Benaming voor de verzameling van alle websites, en alle hypertekst verbindingen tussen die websites op het internet. Met een browserprogramma op uw computer kunt u surfen over het world wide web. Het www is in gebruik sinds 1991 en bedacht door Tim-Berners Lee.
Worm
Een worm is een programma speciaal gemaakt om zichzelf te verspreiden naar zoveel mogelijk computers. Een worm verschilt van een virus; een virus heeft namelijk een bestand nodig om zichzelf te verspreiden en een worm niet. Een worm heeft niet altijd schadelijke gevolgen voor uw computer, maar kan de verbinding wel langzaam maken.
WPA
WPA staat voor "Wi-Fi Protected Access" en is de meest recente beveiligingsmethode voor draadloze netwerken. Mits goed geconfigureerd wordt WPA algemeen gezien als behoorlijk veilig. Met WPA zorgt u ervoor dat anderen geen toegang krijgen tot uw netwerk en dat anderen uw netwerkverkeer niet kunnen afluisteren. Er is een versie van WPA speciaal voor kleine (thuis-)netwerken. Deze versie van WPA heet WPA-Personal of WPA Pre-shared Key.
Zombie-computer
Als een computer geïnfecteerd is met een bot , dan wordt er ook wel gesproken over een zombie-computer. De geïnfecteerde computer vormt onderdeel van een botnet en staat als een 'zombie' ter beschikking van een kwaadwillende.